منتقدان و تحلیلگران، راه درست را نشان می دهند

تحلیلگران، منتقدان و کارشناسان، کینه و کدورتی با کسی ندارند. فقط دانش و تجربیات خود را در اختیار دیگران قرار می دهند.

به عنوان مثال یک منتقد و کارشناس ادبی و هنری دیدگاه خود را راجع به یک اثر بیان می کند. تحلیلگر و کارشناس فوتبال، تحلیل ها و پیش بینی های خود را از رقابت های دو یا چند تیم فوتبال ارائه می دهد و علی رغم آنکه نتیجه بازی به طور کامل طبق پیش بینی های وی تحقق نمی یابد اما طبیعتا برای ورزشکاران و طرفداران فوتبال جذاب و آموزنده است. کارشناس هواشناسی نیز بر اساس نقشه ها و حرکت ابرها تحلیل خود را ارائه و پیش بینی های لازم را انجام می دهد. شاید اوضاع جوی طبق پیش بینی های کارشناس هواشناسی اتفاق بیفتد، یا هم ممکن است بنابر دلایلی، پیش بینی وی درست از آب در نیاید. لذا نبایستی وی را مورد سرزنش قرار داد.

ستاره شناسان و کارشناسان نجوم هم بر اساس علم و تجربیاتی که در این خصوص دارند، پیشگویی ها و تحلیل هایی راجع به آینده جهان و سرنوشت انسانها ارائه می دهند که گاهی اوقات هم نسبتا درست در می آید. گروهی از مردم به طور صد در صد این پیشگویی ها را باور می کنند و عده ای از مردم هم اعتقادی به این پیشگویی ها و آینده نگری ها ندارند و آنرا نوعی خرافات می دانند. به نظرات هیچکدام از این گروهها نمی توان خرده گرفت. زیرا توقع بی جایی است که انتظار داشته باشیم همه مردم یک جور فکر کنند. بالاخره هر کسی عقل دارد آزاد است هر جور دوست دارد فکر کند. اگر برخی پیشگویی ها و پیش بینی های تحلیلگران و کارشناسان به حقیقت تبدیل شد، آن دسته از افراد که باور نداشتند، به باور می رسند.

در تحلیل های سیاسی هم همین داستان است. مثلا صادق زیباکلام یا عباس عبدی، احمد زیدآبادی و ... تحلیلگر مسائل سیاسی و اجتماعی هستند و همیشه تحلیل‌های جالب و جذابی ارائه می دهند که بیشتر آنها به واقعیت نزدیک است. ممکن است با توجه به تصمیمات سیاستمداران و دولتمردان، بعضی از تحلیل های آنان به واقعیت نپیوندد که باز هم این اتفاق به هیچ عنوان جایی برای سرزنش ندارد. چرا که اگر سیاستمداران با همان فرمان پیش می رفتند احتمالا پیش بینی هایشان درست در می آمد. چنانچه مسایل و رویدادهای جامعه طبق پیش بینی ها و تحلیل های صاحب نظران و تحلیلگران اتفاق نیفتاد، نباید ما آنها را به باد انتقاد بگیریم. زیرا آنها پیش از هر اتفاقی چنین تحلیل هایی ارائه داده اند تا سیاستمداران و تصمیم گیرندگان را از راه خطا بازدارند و راه درست را پیش پای آنها بگذارند و اتفاقا اکنون راضی و خرسندند که توصیه های آنها موثر واقع شده و آن اتفاقات ناگوار نیفتاده است.

یک تحلیلگرسیاسی و اجتماعی، بعد از حرکت و اقدامات سیاستمداران، مجددا تحلیل دیگری را ارائه می دهد و این نشانه تیزبینی و آینده نگری تحلیلگر است. اگر نقدی به تحلیل یک کارشناس و تحلیلگر داریم می توانیم با دلیل قانع کننده، تحلیل وی را نقد کنیم و نیازی به توهین و بی احترامی نیست.

به قلم: حسین فریدونی - سردبیر صدف